Ana Bilim Dalları

Genel Bilgiler

Anatomi terimi eski Yunanca Ana (içinden) ve Tome (Temnein: kesmek) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Keserek ayırma, parçalama anlamına gelmektedir. Anatomi, insan vücudunu oluşturan yapıların normal şekil, yapı, pozisyon ve fonksiyonlarını, bu organların birbirleri ile olan yapısal ve işlevsel ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Günümüzde anatomi eğitimi, kadavra ve maketler üzerinde, ayrıca canlıda birtakım görüntüleme yöntemlerini (USG, BT, MRI, vb.) kullanarak yapılmaktadır. Ülkemizde Temel Tıp Bilimleri içerisinde yer alan Anatomi Anabilim Dalı, Tıp Fakültelerinin mezuniyet öncesi tıp eğitimi ile Sağlık Bilimleri içerisinde yer alan diğer fakülte ve yüksekokulların ilgili bölümlerinde teorik ve uygulamalı eğitim vermektedir. Anatomi eğitiminin amacı, insan sağlığı ile ilgilenen meslek gruplarına insan vücudunu öğretmektir. Anatomi, tıp alanı dışındaki dallarda da eğitim vermektedir. Comparative (Karşılaştırmalı) Anatomi: Daha çok veterinerlik ve zooloji gibi bilim dallarında okutulur.  Çeşitli hayvan gruplarının yapılarını, karşılaştırarak inceler. Sportif Anatomi: Spor yüksek okullarında okutulur. Daha çok hareket sistemi ağırlıklıdır. Artistik Anatomi: Güzel sanatlar eğitimi veren okullarda okutulur, yüzeyel anatomi ağırlıklıdır. Bunun yanında lisansüstü eğitimler ile, bu alanda yeterli eğitim verecek bilim insanları yetiştirilmektedir.

Anabilim Dalımız tarafından verilen Anatomi Tezli Yüksek Lisans ve Doktora Programlarında; teorik dersler, anatomik modeller ve kadavra diseksiyon yöntemleri kullanılarak; makroskobik anatomi, nöroanatomi, klinik anatomi gibi pek konuda eğitim vermektedir. Öğrencilerin kullanımına sunulan, anatomik modellerin yer aldığı ve kadavra diseksiyonu yapılabilen laboratuvarlar bulunmaktadır.

Anatomi yüksek lisans ve doktora programlarının eğitim dili, Türkçe’dir. Bu programlara, kayıt olan öğrencilerin Anatomi alanında, insan vücudunu oluşturan doku ve organların yapıları ve işleyişi ilgili bilgiye ulaşma ve bilgi üretme becerisi göstermesini, gerek anatomik modeller ve gerek kadavra diseksiyon metodları kullanmak suretiyle araştırma laboratuvarlarındaki ölçümlenebilen ve klinikte kullanılmak üzere analiz edilebilecek verilere ulaşma ve yorumlama yetisine sahip olmasını, alanında hipotez kurma, proje planlama, yürütme ve sonuçlandırma, tıp eğitimine katkıda bulunma, Anatomi ile ilgili uluslararası çalışmalara katkıda bulunma, bilimsel sunum hazırlama ve en uygun biçimde sunma becerisini kazanmasını ve Anatomi ile ilgili temel istatiksel yöntemlerin kullanılma alanlarını öğrenmesini sağlamak üzere yapılandırılmıştır.

 

Tarihçemiz

 

Anatomi ile ilgili ilk çalışmalar, yaklaşık on bin yıl öncesinden kalan, hayvan vücutlarını gösteren mağara resimlerinde ve Mezopotamya’da yapılan kazılarda MÖ 3000’lerden kalma koyun karaciğerlerinin kilden yapılmış modellerinde görülmektedir.

Yine MÖ 1500-1600’lerden kalma papirüslerde insan vücudu ile ilgili bilgiler mevcuttur. 
MÖ 300 yıllarına doğru İskenderiye Tıp Okulu’nda suçluların vücudu incelenerek, öğrencilere otopsi gösterilerek uygulamalı anatomi bilgisi okutulurdu. MÖ 350-280 arasında Herofilus adlı bilim adamı sinir sistemini araştırarak sinirlerin beyin ve omuriliğe bağlı olduklarını ortaya koydu. Eski Yunanistan’ın ünlü hekimlerinden Bergamalı Galen (MS 130-200) anatomi üzerine eserler yazmıştır. Galenus kesip ayırma çalışmalarını daha çok maymunlar üzerinde geliştirmiş ve kaza geçiren cesetler üzerinde de inceleme yapmıştır. Orta çağda insan vücudunun kesilmesinin günah olduğu kanaatinin kuvvetlenmesi anatomi ilminin ilerlemesine engel olmuştur. Belçikalı Dr. Vesalius (1514-1584), Louvain ve Paris Üniversite’lerinde okuduktan sonra, Venedik’e geçmiş, insan vücudunu keserek araştırmalarına başlamıştır. Yirmi iki yaşındayken İtalya’nın Padua Üniversitesi’ne anatomi profesörü olmuştur. William Harvey (1578-1657), kanın vücutta dolaşımını bulmuştur. John Hunter (1728-1793) adlı araştırmacı ise anatomi çalışmalarının genel ilkelerini ortaya koymuş ve insan vücudu konusunda birçok doğru bilgiyi bilim dünyasına sunmuştur.

Bugünkü anatomi biliminin temellerinin atılmasında Fallopius ile Eustachius’un büyük hizmetleri olmuştur. On dokuzuncu yüzyılda Fransız bilginlerinden Cuvier ile Bichat anatomi alanında birçok inceleme yapmışlardır. Özellikle X ışınlarının keşfinden sonra anatomi alanındaki çalışmaları sadece kadavralar üzerinde değil, canlılar üzerinde de yapmak mümkün olmuştur. Anabilim Dalımız 2015’te kurulmuş olup, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı ismiyle hizmet vermektedir. Lisans eğitiminin yanı sıra, 2017 yılında Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü'ne bağlı olarak açılan "Tezli Yüksek Lisans" ve "Doktora" eğitim programları yürütülmektedir.